Maandelijks archief: juli 2018

10 jaar!

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Hieperdepiep – hoera! Dit weblog bestaat tien jaar! En tien dagen zelfs al: de eerste post was op 21 juli 2008. Het is me toen even ontschoten en bovendien was het een zaterdag. Maar vandaag vier ik dus 10 jaar en 10 dagen! 

In die tien jaar heeft het weblog veel voor me betekend. De belangrijkste functies zijn:

  • Door uit te schrijven wat ik ervaar of wat ik ergens van vind, leer ik er zelf van. Ik word als het ware gedwongen om mijn impressies en gedachten tot een puntje te denken. Zo levert dit weblog een grote bijdrage aan mijn professionalisering. Ik schreef hier net een paar weken geleden dat het voor mij zoeken is naar relevante bijscholing, welnu, dit weblog is mijn bijscholing. Misschien wel de belangrijkste die er is! 
  • Het weblog vormt een grote database van mijn eigen kennis. Ik zoek er zelf wel eens wat in op, en ik geef links door aan mensen met wie ik werk. Zo van: dat heb ik al eens ergens uitgelegd.
  • Ik hoop dat ik er lezers een plezier mee doe. Ik houd geen statistiek bij van bezoekers, maar zo af en toe hoor ik wel eens wat en er verschijnt hier een enkele keer een reactie, en dat doet me deugd.
  • Het schrijven is goed voor mijn eigen schrijfvaardigheid. Schrijven is echt iets wat je moet dóen, niet iets waar je alleen maar over moet praten of het aan andere mensen uitleggen. Belangrijkste schrijfles van tien jaar bloggen is dat zo regelmatig schrijven geen kwestie is van zitten wachten op een ‘vonk’ van inspiratie, maar meer van vage gedachten of ervaringen serieus genoeg nemen om ze tot iets opschrijfbaars uit te denken. 
  • Ik heb net ook weer eens een leuke klus te danken aan het blog: bij Tekstnet waren ze op zoek naar iemand die bij Tekstnetwerken iets kon vertellen van de inhoud van het vak Tekstontwerp en Persuasieonderzoek, en via mijn blog ontdekten de organisatoren dat ik dat vak vorig jaar gegeven had. Ik ga op 11 september de inhoud van dat hele vak in één hoorcollege samenvatten – lijkt me erg leuk! In de loop der jaren is het zo af en toe voorgekomen dat het weblog rechtstreeks tot werk leidde. Niet zo heel vaak – daar hoef ik het niet voor te doen. Maar het is dus ook maar één van de vijf functies! 

Wat tien jaar weblog schrijven vraagt is natuurlijk grote toewijding, vooral in dat uitdenkwerk uit punt 4. Het kost ook tijd, maar het schrijfwerk gaat meestal wel op dooie momenten tussendoor en het geeft energie. Al met al vind ik die investering zeer de moeite waard! Ik blijf nog wel even doorgaan dus. 

 

Wat je gelezen moet hebben

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik heb laatst voor een opdrachtgever op een rijtje gezet wat mijn ‘recommended reading’ is voor zakelijk schrijvers. Hier komt mijn lijstje:

Piramideprincipe:

  • Minto, Barbara The pyramid principle. Logic in writing and thinking. (Pearson Education, 2008 or earlier)
  • Stanley, Davina & Gerard Castles The So What Strategy. (Clarity Know How, 2017, sowhatstrategy.com/ – zie mijn review)
  • Cornelis, Louise Adviseren met perspectief. Rapporten en presentaties maken. (Coutinho, 3e druk, 2015)

Presentatieontwerp en visueel design, de klassiekers van de drie grote namen:

  • Reynolds, Garr Presentation Zen, als boek of zijn blog en site: presentationzen.com
  • Tufte, Edward R. – al diens boeken, te vinden via edwardtufte.com
  • Zelazny, Gene Say it with Charts. The Executive’s Guide to Visual Communication. (McGraw-Hill Professional Publishing, 4th edition, 2001 – zonde dat daar geen nieuwe, gemoderniseerde edities meer van komen)

En daarbij als tip natuurlijk: slidemagic.com, hét blog over zakelijke presentaties. k

Argumentatie

Het boek van Frans van Eemeren en Francisca Snoeck-Henkemans dat er is in twee talen met allebei een recente druk: Argumentatie. Inleiding in het analyseren en beoordelen van betogen / Argumentation, analysis and evaluation.

Stijl en schrijven

  • For English: the classic ‘Strunk & White’: Strunk, William I and E.B. White The elements of style (Penguin, any edition)
  • Voor het Nederlands: Renkema’s Schrijfwijzer heeft status, maar voor dagelijks gebruik raad ik eerder aan Hermans, Mariët De kleine schrijfgids (Coutinho, 2016 or eerdere druk).  Dat zijn wel meer naslag- dan leesboeken.
  • Als je je er écht in wilt verdiepen, wel een leesboek: Pinker, Steven The sense of style. The thinking person’s guide to writing in the 21st century (Penguin, 2014 – zie mijn review)

Kleine ode aan Wim Drop

Louise Cornelis Geplaatst op door 1

Uit een overlijdensadvertentie in de NRC van gister begreep ik dat eerder deze maand de grondlegger van mijn vakgebied is overleden: Wim Drop, oud-hoogleraar Taalbeheersing in Utrecht, de eerste van zijn soort in Nederland. Ik vind er verder niet veel over: Neerlandistiek.nl weet duidelijk niet meer dan ik. Ook nog geen mooi In Memoriam, en ik ben zelf ook niet de persoon om dat te schrijven, want ik heb hem niet persoonlijk gekend: hij was al met emeritaat toen ik in 1991 als docent en later promovendus in Utrecht begon. Zijn geest waarde daar nog wel rond.

Ook ken ik zijn werk. Nouja, zelfs dat gold al als ouderwets toen ik me in de taalbeheersing ging verdiepen. Drop richtte zich vooral op het verbeteren van de taalbeheersing van middelbare scholieren, en toen ik studeerde, was het onderwijs ‘uit’. In plaats daarvan ging het om beleids- en voorlichtingsteksten. Ik heb pas later geleerd ‘Drop & De Vries’ (1974) te waarderen. Dat boek is dé klassieker van de Nederlandse taalbeheersing. Het zette voor schrijven de topische vragen op de kaart, en alle schrijfmethodes zijn daaraan schatplichtig. 

Bovendien ben ik pas later ook het belang van taalbeheersing voor het onderwijs gaan waarderen – nog steeds is dat niet zo hip, nog steeds is er vanuit de wetenschap weinig aandacht voor. Terwijl er aan bijvoorbeeld het schrijf- en leesvaardigheidsonderwijs een boel beter zou kunnen. In dat opzicht zou ik bijna denken: was zo iemand als Drop er nog maar… 

 

Voorproefje van mijn beknopte bier-reisgids

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Het gebeurt niet zo vaak dat ik hier iets kan laten zien van wat er van me verschenen is, maar nu staat er wel degelijk een voorproefje van een artikel online. En nogalliefst een bijzonder en leuk artikel! Het gaat om een ‘beknopte reisgids’ voor bier in Nieuw-Zeeland, die ik samen gemaakt heb met mijn man (samen de inhoud, hij de foto’s, ik de tekst), en die heel binnenkort verschijnt in Schuim Magazine (‘leesvoer voor bierliefhebbers’). Wil je een indruk, bekijk dan het voorproefje: op p. 20/21 vind je de eerste dubbele pagina van ons artikel.

Geweldige infographic ging 4 weken mee

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Afgelopen zondag eindigde het WK voetbal en daarmee kwam er ook een einde aan de levensduur van een infographic die we tijdens het hele toernooi voor het grijpen hadden liggen:

Spread uit NRC met bollenDit is een dubbele pagina uit de NRC van 16 juni – het is mijn eigen, amateuristische foto, ik vind ‘m niet online.

Elke kolom representeert een land: alle WK-deelnemers. Elke speler in de selectie is een bolletje, en de grootte van het bolletje komt overeen met de marktwaarde van de speler. De bolletjes staan geordend naar veldopstelling: van onder naar boven keepers, verdedigers, middenvelders en aanvallers. Onderaan staat het totaal van de waarde van de selectie. Eraan toegevoegd zijn nog enkele details, zoals de positie op wereldranglijst, aantal WK-deelnames van het land, wie er in de Nederlandse eredivisie speelt en wie de aanvoerder is. 

Vier weken lang hebben we gekeken hoe het zat met de waardeverhouding van de tegenstanders. De finale bijvoorbeeld werd gespeeld tussen meer dan één miljard (de waarde van de Franse selectie samen: 1080 miljoen, het meest van allemaal) en 341 miljoen. Ook naar de individuen hebben we zitten kijken, ons er bijvoorbeeld over verbaasd hoe klein de bolletjes waren van de bekende Kroatische namen (Man-zoekt-ietsj en Raakt-ie-ietsj bijvoorbeeld, Mandzukic en Rakitic). Af en toe zaten we bijna verwachtingsvol te kijken naar het groeien van een bolletje: het kan niet anders of van sommige spelers is de marktwaarde tijdens het toernooi gestegen. Maar het is papier, dus dat kan niet.

Een infographic waar je je vier weken lang mee kan vermaken en die een schat aan informatie in zich herbergt, zowel in detail als over een grote lijn (want meer dan een miljard, voor een voetbalselectie, dat zegt ook iets over de wereld). Ik vond hem fantastisch – een van de beste infographics uit een krant ooit. 

Jammer dat het toernooi afgelopen is. De infographic bewaar ik.

 

Nuttige boekje voor beginnende beleidsschrijverrs

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Op basis van een positieve recensie in Tekstblad heb ik het boek Beleid in tekst en context van C.M. Frenay gekocht. Inderdaad is het een nuttig boek, vooral omdat het verschillende teksttypen koppelt aan de fasen van de beleidscyclus. Zo hoort bijvoorbeeld een startnotitie bij de fase ‘agendering’, een visienota bij ‘ambities en kader’, een beleidsadvies bij ‘kiezen/besluiten’ en een effectonderzoek bij ‘evalueren’. 

‘Beleidsnota’ komt in dat lijstje niet in voor: dat is een generieke verzamelterm, volgens Frenay. Wel kun je meerdere fasen in één document combineren, en dan leidden de fasen tot een structuur voor je tekst. Nuttig en bruikbaar inzicht.

Inhoudelijk vind ik twee dingen gek aan het boekje:

  • Dat het een uitspraak als ‘in deze nota presenteren wij u drie mogelijke oplossingen voor het probleem van loslopende honden’ centrale vraag noemt. Dat is toch geen vraag – puur naar de formulering kijkend, bedoel ik. 
  • Dat het net lijkt alsof er niet een boel onderzoek is gedaan naar de complexiteit van beleidsschrijven (Janssen, Van der Mast, Neutelings). Dus niets over de discongruente verhouding tussen schrijver en lezer of over het bewerkstelligen van consensus. Maar ook bijvoorbeeld niks over waar ik beleidsschrijvers zo vaak over hoor mopperen: het balanceren tussen een gebrek aan vrijheid én een gebrek aan duidelijkheid in de hiëarchie die zo typerend is voor ambtelijke organisaties. Uit het boekje komt een wat mij betreft wat onrealistisch simpel beeld van schrijven in een politieke context naar voren. Ik vind het daarom alleen geschikt voor beginners.

Verder stond al in Tekstblad dat 21 euro voor zo’n dun boekje (60 luchtige en zwart-witte pagina’s; het e-boek is niet goedkoper) veel geld  is. Vind ik ook, en mij viel daarbij nog op dat het voor dat geld wel wat beter geredigeerd had mogen worden. Ik vind nogal wat fouten en foutjes, met als grootste blooper twee keer letterlijk dezelfde alinea over argumenteren, op p. 33 en 43, met in allebei dus ook dezelfde taalfout:

Dit is belangrijk: de politiek (college en raad) bepalen wat belangrijk is.

Politiek is enkelvoud, daar doen die haakjes niks aan af. 

 

Een jarige en andere links

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik heb al vaak verwezen naar SlideMagic, en deze maand kan ik dat in een feliciterende vorm doen: dat weblog bestaat tien jaar. Het had de laatste tijd weer interessante posts:

Dan de rest van de oogst aan leuke en nuttige links van de laatste tijd:

  • Een ander weblog waar ik het afgelopen jaar al vaker naar heb verwezen, Peak Performance, had onlangs een behartigenswaardige post over het verschil tussen iets weten en het doen. Ergens over lezen of praten is nog iets heel anders dan het doen, en dat geldt zeker voor schrijven ook. Schrijven moet je vooral veel doen – en er feedback op krijgen. 
  • Een leuke post waarvan ik leer dat sommige woorden echt zijn voorbehouden aan een bepaalde omgeving, zoals hier difficulteren in de politiek. Iets om je bewust van te zijn als je teksten naar buiten die omgeving gaan! Een voorbeeld dat ik regelmatig tegenkom: bevinding. De gewone betekenis van dat woord is neutraal; in vooral de accountancy en bij andere toets-bezigheden is het een eufemisme voor probleem en heeft het een negatieve lading. ‘Het oplossen van de bevindingen’ is raar voor gewone lezers.
  • Een filmpje over een fraai model om ervoor te zorgen dat je met je inhoud inspireert, met vragen die lijken op die uit het piramideprincipe. 

 

Actiefoto’s

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Even voor de gein – zo heel vaak sta ik niet presenterend of workshop-gevend op de foto, maar onlangs waren er wel twee gelegenheden voor: ik gaf bij Bike4Travel een workshop over trainen voor een fietsvakantie, daarvan is deze foto, waarop ik net begin aan het maken van een tekening die trainingszones verbeeldt:

IMG_3776

Een paar weken later gaf ik op diezelfde plek een  presentatie over fietsen in Nieuw-Zeeland:

IMG_3783

Het ging beide keren dus niet over schrijven, al ging het de tweede keer wel heel even over al die bordjes in Nieuw-Zeeland (zie de serie op dit blog daarover). Maar presenteren blijft presenteren – ik vond het in dat opzicht niet heel anders dan wanneer het wél over schrijven gaat.

Naar mijn gewone werk heb ik trouwens meestal geen t-shirt aan met een afbeelding van Nieuw-Zeeland (je ziet de punt van het Noordereiland boven mijn horloge)! En bij mijn ‘gewone’ opdrachtgevers hangen er ook geen voorvorken in de trainingsruimte! 

 

Over Froome, de UCI en de autoriteitsdrogreden

Louise Cornelis Geplaatst op door  

Ik las gister met interesse de verklaring van de UCI waarin die bekendmaakt dat de dopingzaak rond Froome wordt gesloten. Als wielerliefhebber vind ik het inhoudelijk interessant (en zorgelijk), maar tijdens het lezen ging het bij mij qua schrijven en piramideprincipe ook ernstig jeuken – ik kon mijn leeservaring meteen ’s middags in een training gebruiken om te illustreren dat een beschrijving van het proces iets anders is dan argumenteren.

Want dat is wat het stuk doet: het beschrijft het proces dat de schrijvende partij (de UCI) doorlopen heeft om tot de conclusie te komen dat ‘Mr Froome’s sample results do not constitute an Adverse Analytical Finding’. Belangrijkste punt dat de UCI lijkt te willen maken is dat het echt nodig was dat deze zaak zo lang gesleept heeft. 

Maar als ik lees dat Froome wordt vrijgesproken, wil ik maar één ding weten: waarom? Het enige in de verklaring dat daarover iets prijsgeeft is dat er ‘experts’ zijn geconsulteerd.

Tsja. Dat heet autoriteitsdrogreden. En nog van het slechte soort ook, want er staat niks over wat die experts dan gezegd zouden hebben.

Nou zit er achter deze verklaring natuurlijk een heel gevoelig steekspel, op z’n minst tussen UCI, Froome’s ploeg Sky (rijk en machtig) en de Tour-organisator ASO. Mogelijk is de verklaring bewust niet inhoudelijk, bewust een rookgordijn. Goed voor de geloofwaardigheid van de wielersport is dat niet.

Maar de verwarring tussen proces en argumentatie komt vaker voor. Sterker nog: eigenlijk is de standaard manier van redeneren in wetenschappelijke betogen die van het beschrijven van het proces: ik heb die-en-die stappen gezet en DUS mag ik concluderen dat… Dat is iets anders dan een conclusie beargumenteren.

In de wetenschap zijn redenen om het proces te beschrijven (al valt me ook in die teksten wel eens op dat er op de inhoudelijke argumentatie wel wat is aan te merken, maar dat terzijde). Maar in de praktijk zitten lezers veel meer met een waarom-vraag dan met de vraag ‘en hoe ben je daartoe gekomen?’

Die vraag, dus die naar het proces, is een vraag gericht op de schrijver: hé, schrijver, wat heb jij gedaan? Lezers zijn daarin over het algemeen niet zo in geïnteresseerd, het gaat hen niet om de schrijver maar om hun eigen belang. Bovendien: als het leken zijn, kunnen ze het proces (de methodologie) niet eens op waarde schatten. 

Lezers willen al dan niet overtuigd worden, en daarvoor moet je argumenteren. Hun waarom-vraag beantwoorden dus. Niet met drogredenen, maar deugdelijk. 

Anders overtuig je ze niet. Zoals ik nu niet overtuigd ben van Froome’s onschuld.